2023 JUNI - TERUGKEER NAAR DOMINIC

De week in het reservaat zit erop. Na afscheid genomen te hebben van mijn dikste vrienden Mak en Mandevu, de olifanten, ben ik klaar om een weekje bij Dominic en zijn familie door te brengen. Ik zag tijdens het bezoek bij Dominic, als vrijwilliger, dat er een stenen ‘huisje’ bijgekomen was en hoopte stiekem op iets van een bed.

25 juni - Dag van aankomst bij Dominic

Op 25 juni kom ik eindelijk aan bij mijn zoon. Hartelijk én met de bekende brede glimlach word ik ontvangen. Het eerste wat ik in ontvangst mocht nemen was een verjaardagscadeau voor mezelf. Hoe lief! 🥰 Daarna mocht ik het huis zien, dat hij voor mij gebouwd had. Het bed waarop ik hoopte was iets dat je nog net een mat kon noemen. Gelukkig had ik 2 grote badhanddoeken bij waar ik me op kon leggen. Echt knus liggen deed het niet, maar het was toch beter dan waar Dominic zich op moest leggen.

Het was deze keer winter, wat wil zeggen dat er ’s morgens vrieskou op de grond te zien is. IJskoude nachten waarin de jongens om beurten bij de waterpomp slapen om deze te bewaken. Enkel een soort van zwarte worteldoek beschermt hen tegen de koude. De dag erna ben ik een tentje én luchtmatras gaan kopen. De beurtrol was ineens niet meer nodig. :-) Het was warm in het tentje om te slapen, beter dan de slaapplaats in het open huis waar de vrieskou door waait of onder die stijve worteldoek.

26 juni - verkoop producten en zonnebloemen

's Morgens om 5u is het opstaan! Dominic laat mij de plaatsen zien waar het afgelopen nacht gevroren heeft. Door 's morgens heel vroeg over zijn veld te wandelen is hij erachter gekomen waar de beste plaatsen zijn om zijn tomaten en aardbeien te planten en te beschermen tegen de vrieskou. Deze kunnen namelijk geen vriesweer verdragen. Door de heuvel wordt de vrieskou tegengehouden en kan het zijn veld, dat lager is gelegen, niet bereiken. Dit is een groot voordeel ten opzichte van de andere boeren. Zij kunnen alleen hopen dat hun gewassen de koude overleven.

Er wordt een vuurtje tegen de grond aangemaakt, in het open huis, om water op te warmen, zodat we ons kunnen wassen. De plastic voorwerpen dienen als zitplaats.

Ik verschiet als er plots iemand van de harde grond achter ons rechtstaat en zonder eten de koude op het veld tegemoet gaat. Ik hield het niet voor mogelijk dat iemand in deze ruimte de ijskoude nacht had doorgebracht.

Dominic kleedt zich om als een 'gentleman', laadt zijn groenten in de auto en weg zijn wij! Dominic wil rijden, ondanks dat hij nog geen rijbewijs heeft! Aan de controleposten gaan we gewoon van plaats verwisselen. Ok dan, :-)

Laat op de dag kom ik nog te weten dat Dominic ook nog voor een gasvuurtje en een stoel gezorgd heeft voor zijn ‘Queen mom’. Hij wilde niet dat ik, tijdens mijn verblijf, op een vuur op de grond moest koken, vanwege de rook.

Dominic neemt me mee op rondleiding. Zijn ogen glunderen bij elk verhaal dat hij vertelt over wat hij allemaal heeft waargemaakt sinds mijn vorige bezoek. Natuurlijk laat hij me de waterleiding volgen die hij heeft aangelegd, helemaal tot aan de zonnebloemen. Vijf hectare lang — een zee van eindeloos geel. Zo mooi om te zien.

Later op de dag vertelt Dominic mij een aangrijpend verhaal over zijn jeugd. Hij houdt zich sterk maar op het einde van het gesprek kan hij zijn tranen niet bedwingen. Na 5 minuten zien we zijn brede glimlach weer verschijnen :-) (Hoe sterk is hij mentaal, denk ik dan).

Dominic en ik rijden tot aan het huis van zijn mama. Hij gaat voor mij hun beste servies ophalen. Ik pinkte even een traantje weg toen ik zag dat het om een paar blauwe en gele plastieken borden ging waarmee hij zo trots op mij toestapte.

Jongens, wat een erbarmelijke toestanden hier. Afwassen, koken, het gebeurt allemaal tegen de grond en zo primitief. 

Dominic, ikzelf en zijn werknemers aten die avond spek met eieren. Dominic liet duidelijk weten wanneer je voor spek met eieren koos, je niet van de sadsa mocht eten. Het was het één of het ander maar niet beide! :-) 

Dominic geeft zijn werknemers, bovenop het loon dat ze krijgen, een slaapplaats en eten, wat hier in deze buurt uitzonderlijk is. Dit zijn namelijk extra kosten voor Dominic, maar Dominic wil dat zijn werknemers het goed hebben. 

Het is tijd om te gaan slapen. Twee gasten zouden buiten slapen naast de waterpomp, één naast het aardbeienveld en mama slaapt bij de zonnebloemen om alles in de gaten te houden én ervoor te zorgen dat de koeien zijn groenten in de nacht niet wegvreten.

27 juni - dagje mee op het veld

De afwaszone en het beste servies bevinden zich buiten. De slaapplek is leeg, iedereen is alweer aan het werk wanneer ik toekom.

Mijn 'troon' met bijzettafel staat niet meer op dezelfde plaats.

Tussendoor wordt er eten naar mama aan het zonnebloemenveld gebracht. 

Nu ik bij Dominic verblijf mét een gehuurde auto, wordt deze gebruikt en misbruikt :-) Hoe zou je zelf zijn? Om je gsm hier op te laden moet je immers 6 km enkel naar een barak wandelen waar je wonder boven wonder je gsm achter kan laten om deze op te laden. Inderdaad, achterlaten, want je kan geen tijd verliezen door het vele werk dat gedaan moet worden. Je stapt 6 km terug om ’s anderendaags hetzelfde pad af te leggen om enkel je opgeladen gsm te halen, om contact met anderen te kunnen hebben in deze verlaten buurt. Nu met de auto ging dit gelukkig iets sneller.

Groenten leveren bij de klanten met de auto, wat een verademing. Niet hoeven te liften. Geen zware bakken op je rug. Op tijd bij je klanten aankomen. Alhoewel Chinezen 11u nog te laat vinden. Net zoals hij mij eerder vertelde, blijven ze hem vernederen, uitschelden en grove taal gebruiken. Totdat ze mij, een blanke, zagen werd iedereen opzij geduwd zodat Dominic zijn groenten kon tonen die recht van zijn veld kwamen.

De klanten vergeten wat hij, buiten zijn hard werken, allemaal doet om zijn producten tot bij hen te krijgen. Deze wereld is hard voor een jonge snaak. Zo’n goede bedoelingen hebben, zo hard werken, zoveel moeite doen om op tijd bij de klanten te zijn, zo’n lange afstanden afleggen met zware bakken op je rug,  om uiteindelijk enkel vernedering als resultaat te krijgen. Hoe hij dit vol blijft houden is mij een raadsel. Dominic ondergaat alles wat hij ervaart niet voor zichzelf, maar voor een beter leven voor zijn familie. Wat een onmeetbare liefde.

Door dit van dichtbij mee te maken besef ik meer dan ooit hoe GOED wij het hebben. Hoe dikwijls vergeten wij dat dit allemaal niet vanzelfsprekend is…

Er wordt hard gewerkt tijdens mijn verblijf. Er wordt een slaapplek bij gebouwd voor zijn broer Panashe. Er is zelfs een douche van riet voor mij gemaakt! 

Stenen worden met ossen afgeleverd. 

Daarna wordt er van hier naar daar gereden. 

Stromend water was er niet om je te wassen maar wel water uit het meer. Euhm een paar dagen jezelf niet wassen zal wel niet zo erg zijn, denk ik dan. Ik was trouwens al blij met de lek in één van de leidingen om mijn gezicht te verfrissen.

's Avonds kreeg ik dan toch een emmer warm water, zodat ik mij 'deftig' kon wassen :-) Wat een heerlijke verrassing. Ik kon al direct mijn rieten douche gaan uitproberen.

De nachten zijn vanaf middernacht bere-koud. Nooit gedacht zó blij te zijn met een simpele badhanddoek om me wat warm te kunnen houden. Soms wist ik tijdens het bibberen van de ijs-kou niet hoe de nacht door te komen. Extra kledij aantrekken hielp niet om je op te warmen. Bewegen was moeilijk omdat je zo verkrampt van de kou tegen de koude, kille en vooral harde grond lag. Hoe doen zij het toch, dag in dag uit...?

28 juni -Dagje tussen de aardbeien

De aardbeienplantjes zijn geplant.

Het wieden gebeurt tussen de eerder geplante aardbeien terwijl de zon volle bak schijnt.

Rond elk plantje wordt gras of stro gelegd! Dit omdat de aardbeien zelf niet in het water komen te liggen bij het bewateren van de planten.

Wreed content met mijn eigen bananenboom-wc. 🙂

29 juni - Leveren van de chappe

Panashe zijn huisje wordt verder afgewerkt.

Het leveren van de chappe gebeurt, net zoals bij de stenen, weer met ossen. Bij ons wordt de camion gekipt, hier worden de ossen losgelaten en de kar rechtop gezet :-)

Na uren stenen stapelen vond Dominic dat ik wel iets mocht gaan eten. Er wordt hier namelijk 's morgens en 's middags sowieso niet gegeten. Als alles volgens schema  verloopt wordt er misschien rond 3u of 4u in de namiddag eten gemaakt. Anders is het héél laat of zonder eten terug je bed in. 🤪

Spider  wordt tussendoor verlost van haar oneindig veel teken...een zéér aangenaam werkje. NOT!

Er wordt spaghetti gekookt.  Maïskolven worden als oren voor de pot gebruikt. Voor alles hebben ze een oplossing ondanks hun primitieve middelen.

De afwas wordt buiten in de zon gedaan met wasmiddel voor de was. Iets om af te drogen is er niet, gelukkig schijnt de zon om ons hierbij te helpen.

30 juni - dagje verkoop

Vandaag wordt er om 6u opgestaan.

We rijden naar het veld waar Dominic gaat bijwerken om zijn tweedehands waterpomp terug te kunnen betalen. Hij mag hier de groenten bewerken en verkopen in zijn eigen naam — op het land van een Amerikaanse dame die meer dan 1000 hectare bezit.

Eenmaal aangekomen worden de bloemkolen afgesneden, gewogen en worden de kilo’s netjes genoteerd. Daarna kunnen we op pad naar zijn klanten.

Na bijna 12 uur onderweg in de auto besluit Dominic om toch nog even langs te gaan bij zijn 87-jarige ‘gogo’ (grootmoeder). Volgens mij was gogo veel fitter dan ik tijdens ons bezoekje. Ik was helemaal teut.🤪

01 juli - Bezoek aan 'Wild Life is Zen'

Vandaag gaan we terug in de tijd: we doen de was met de hand. Ik heb gemerkt dat ze hier hun kledij dragen tot het stijf staat. Ze staan ermee op en gaan er ook mee slapen tot...

Maar… er staat ook iets superleuks op het programma! Als verrassing voor Dominic en zijn broers gaan we naar baby-olifanten kijken. Mama kan helaas niet mee. Ik breng Dominic op de hoogte en — de goedheid zelve — hij beslist om het voor zijn broers als verrassing te houden. Hij zegt hen dat ze mee moeten gaan helpen met de leveringen. Ze moeten hun beste kleren aantrekken, waarbij je zag dat de jongens niet konden volgen. Hun beste kleren? Bij leveringen? Iets wat Dominic anders nooit zou toestaan, omdat hij toch wel zuinig is op hun kleren. Hij houdt graag wat kleren opzij zodat ze deftig naar school kunnen.

Dominic geeft de nieuwe short die we voor hem bijhadden aan zijn jongere broer Panashe, zorgt dat zijn jongste broer Tondé tip top gekleed is zodat we kunnen vertrekken.

Dominic geeft eerlijk toe dat hij een beetje ‘misbruik’ maakt van het feit dat hij nu een auto heeft. Want ja hoor, vóór we naar de olifanten rijden, moeten we wéér langs het veld om bloemkolen op te halen en deze te leveren in Harare. 

Er was afgesproken dat we samen naar de kapper zouden gaan… maar dat past niet meer in Dominic zijn schema. Zijn Chinese klanten gaan voor :-)

Uiteindelijk wil hij ook nog naar de Spar om zijn bloemkolen te leveren. Dat hebben we toch maar geskipt om op tijd bij de olifanten te zijn.

De drie jongens en ikzelf hebben intens genoten van het korte bezoek aan "Wildlife Is Zen". Zij omdat ze voor het eerst een koffie en iets op hun bord kregen dat niet van het veld kwam. Even iets anders dan alleen maar werken. Ze hebben een andere kant van het leven kunnen zien en beleven. Ook voor mij was het van 'wauw' al die luxe, ik begreep meteen waarom de inkomticketten zo duur waren,  maar ik genoot vooral van hun blije gezichten én de guitige baby-olifanten.   

Met grote ogen hebben ze alles in zich opgenomen en rondgekeken. Genoten met volle teugen.

Dominic zei bij alles wat hij zag minstens honderd keer 'Mom take a picture'. Hij wou deze momenten vastleggen zodat hij deze dag nog dikwijls kon herbekijken op zijn gsm. 

Tot op heden, juni 2025, spreken ze nog steeds vol vreugde over die dag en gebruiken ze foto’s van dat bezoek als profielfoto op hun WhatsApp. Voor ons een uitstap, voor hen een wereld van verschil, hemel op aarde. Van het ene uiterste naar het andere.

Bij het schrijven over deze uitstap en het zien van hun blije gezichten voel ik terug de warmte, de dankbaarheid, de vreugde, het plezier. Ik ben blij dat zij dit moment hebben kunnen meemaken.  Ik zou het zo weer willen overdoen. Hun glimlach is onbetaalbaar, daar doen we het toch voor. 

Recht naar huis rijden? Niet bij Dominic. We moeten nog ergens een neef gaan oppikken die morgen onze laatste maaltijd zal klaarmaken.

En als je de wegen hier kent… dan weet je dat je daar niet meteen naar uitkijkt. 🤪 Maar met Dominic z’n grote glimlach kom je nergens onderuit — he uses and abuses his big smile. Je kan niet anders dan mee glimlachen en het hem met heel je hart
gunnen ;-)

02 juli - laatste dag met Dominic

In de ochtend wordt er meteen meegeholpen om de waterpijp terug in orde te krijgen. Het water wil de heuvel niet meer over. Zijn veld heeft water nodig.

Er wordt heen en weer gereden alsof het niets is — de ijverige mieren kennen geen stoppen.

Zodra we terug arriveren aan zijn veld, vliegt Dominic in actie. Hij begint meteen iets te bouwen. De tijd dringt, want om half twee moeten we vertrekken richting Mak en Mandevu, mijn twee dikke vrienden op 4 poten! Een moment waar ik al heel de week naar uitkijk.🥰

Zijn neef is intussen, uitzonderlijk, druk bezig met het klaarmaken van rijst met groenten,  voor hen een niet alledaagse heerlijke maaltijd. Dit keer zou iedereen kunnen genieten van een  deftige maaltijd. Dominic roept ondertussen iedereen bijeen om mee te helpen met zijn mysterieuze constructie. Hij wil me niet vertellen wat het wordt — het moet een verrassing blijven.

Het wordt: een tafel met stoelen. 🥰 “Als je ergens komt zoals Wildlife Is Zen, moet je altijd kijken en leren,” zegt hij. Hij wilde iedereen verrassen met een plek waar je als team samen aan tafel kon zitten. Een tafel, voor ons zo normaal, maar iets wat zij niet in hun bezit hebben.

De laatste maaltijd was ongelofelijk lekker! Een feestmaaltijd, dankjewel lieve neef.

Dit verblijf loopt op zijn einde... Na het eten zijn we meteen doorgereden naar de olifanten. Mak was vooral geïnteresseerd in... eten :-) We nemen nog foto's met de reuzen want ook voor Dominic en zijn neef was het ongewoon om zo dicht bij een olifant te kunnen staan. Later spotten we ook nog Nzou. Wat een perfecte afsluiter: alle drie de olifanten nog gezien voor we terug naar Harare vertrekken.

Voor mij was het tijd om weer naar huis te gaan maar tegelijkertijd wou ik zo graag hier blijven om hem te steunen, om hem te laten zien dat wat hij doet niet te beschrijven is. Hij is een bijzondere jonge man met zo veel kracht en energie in hem. Iets wat hij zelf niet beseft, is hoeveel hij voor anderen betekent en welke impact zijn aanwezigheid op hen heeft. Hij laat inderdaad het licht voor velen schijnen. Ook voor mij.

We keren terug naar de luchthaven. Dominic neemt zijn neef mee richting Harare. Zo hoeven ze de lange afstand niet te liften. Voor ik het besef, willen ze al uitstappen. Ze worden in Harare afgezet. Er wordt afscheid genomen. 🥺

Hun gewone leven, het dragen van bakken, is weer realiteit geworden. Terug liftend van Harare naar Wedza, om thuis te komen en zijn 'cauliflowers' op tijd bij zijn klanten te krijgen.

Amazing… op zo’n jonge leeftijd.

Ik heb met mijn eigen ogen gezien en aan den lijve mogen ondervinden hoe hard het leven daar is. Enkel wat je aanhebt is daar je hele bezit. Mijn cellen brainstormen verder over een manier hoe ik deze mensen nog meer kan helpen. Momenteel kan ik alleen maar dankbaar zijn dat Dominic Simwaka, een bijzondere jonge man, in mijn leven is gekomen. Ik ben een zoon en een familie rijker. Het volgende bezoek staat nog niet vast maar gaat er zeker nog komen. Met of zonder olifanten.